تحلیل حکم تداخل قصاص طرف در قصاص نفس (موضوع مواد 296-299 ق.م.ا. مصوّب 92)

Authors

  • حمید مسجد سرائی دانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی دانشگاه سمنان
Abstract:

برابر مواد 296 تا 299 ق.م.ا. چنان­چه مرتکب با یک یا چند ضربه، جنایات مختلف بر اعضای کسی وارد کند، در مواردی تنها مستحقّ قصاص نفس و یا علاوه بر آن به قصاص عضو محکوم شده و در مواردی نیز، به پرداخت دیه­ کامل نفس ملزم می­شود. اما در فقه برخی از این مجازات­ها به­گونه­ دیگری مطرح شده­ که بعضاً با اصول حقوق کیفری، اطلاق آیات، اخبار و اصول عملیّه مناسب­ترند. حال سؤال این است که آیا موادّ مذکور با گزاره­های فقه اسلامی سازگارند؟ به دنبال ضرورت شرعی­سازی مقررات جزائی، نوشتار حاضر با هدف کمک به اصلاح مواد قانونی فوق اثبات کرده است به غیر از ابهامی که در ماده 298 وجود دارد این ماده و نیز ماده­ 297 مخالفتی با منابع معتبر فقهی ندارند، اما عمومیت ماده­ی 296 و ذیل ماده­ی 299، به دلیل استحکام بیش­تر مستنداتی که مخالفین در دست دارند، قابل دفاع نبوده و باید اصلاح شوند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی گستره‌ی حکم معافیت والد از مجازات قصاص نفس در فقه شیعه

روایات «لایقاد والد بولده» از عدم اجرای قصاص نفس بر والد سخن می‌رانند. تأمل درباره‌ی شمول روایات مذکور، این پرسش را باعث گردیده است که آیا روایات لایقاد، این توانایی را دارا هستند که والد را در جرم قتل عمدی غیر فرزندکشی به مانند جرم فرزندکشی از مجازات قصاص نفس معاف دارند؛ یعنی: آن‌گاه که فرزند قاتل، ذی حق و مالک اجرای قصاص می‌باشد و یا قصاص را به ارث می‌برد، آیا این روایات از این مانع می‌شوند ک...

full text

امکان قصاص تمامی‌شرکای جنایت عمدی مادون نفس

چکیده با بررسی احکام صادر شده از سوی فقها در مورد مجازات شرکت در جنایت بر فرد واحد، ملاحظه می­شود که مشهور فقها امامیه قایلند بر این که قصاص جمع در برابر جنایت بر فرد جایز بوده و به دلایلی نظیر عموم ادله قصاص و روایات معتبر تمسّک جسته­اند؛ اما برخی فقها امامیه به دلایل دیگری از کتاب و سنت استناد کرده و حکم قصاص جمع در برابر فرد را جایز ندانسته­اند. در میان فقها اهل سنت، اکثریّت ایشان مانند مشهور...

full text

عدول از قصاص نفس و مصالحه بر قصاص عضو در قتل عمد

در موارد وقوع قتل عمد، برابر نصوص آیات و احادیث و به اجماع فقهای مذاهب مختلف فقهی، ولی دم از حق قصاص قاتل و عفو وی و یا مصالحه بر دیه مقتول یا کمتر و یا بیشتر از آن برخوردار است. این مسئله که آیا طرفین دعوا یعنی ولی دم و قاتل می‌توانند از قصاص نفس عدول و بر قصاص عضو تراضی کنند، مورد تعرض فقها و تحقیق محققان واقع نشده است. به نظر می‌رسد باتکیه بر مبانی و دلایلی چون حق بودن قصاص، قابل مصالحه بودن...

full text

تداخل جنایات موجب قصاص در فقه مذاهب اسلامی

از جمله مسائلی که در قصاص اعضاء و نفس مطرح می‌­شود، موضوع تعدد و تداخل حق قصاص است. در مواردی که جانی با ایراد ضربه واحد باعث جرح یا قطع و سپس مرگ مجنی­‌علیه می‌­شود، قصاص طرف در نفس تداخل کرده و بنابر نظر فقهای امامیه جانی فقط به قصاص نفس محکوم می‌گردد. در صورتی که جانی ضربات متعدد را به­‌طور متوالی و با فاصله کم وارد نماید نیز قصاص طرف در نفس تداخل می­‌کند. در مواردی که ضربات متعدد با فاصله ز...

full text

نقدی بر قانون مجازات اسلامی 1392 در زمینۀ تداخل قصاص

 بر عکس قانون مجازات اسلامی 1370 که قاعدۀ تداخل قصاص در آن جایگاه و مقررات مناسبی نداشت، قانون مجازات اسلامی 1392 به تفصیل ازاین قاعده و قاعدۀ تداخل دیات بحث کرده و نوآوری‌هایی داشته است. با وجود افزایش کمّی مقررات مربوط به این قاعده، برخی نوآوری‌های قانون از حیث مبانی فقهی پشتیبانی نمی‌شود و برخی دوگانگی‌ها در قانونگذاری دیده می‌شود که نیازمند بازنگری جدی است؛ از جمله اینکه مطابق قانون جدید، اگ...

full text

[Phytotherapy Research (1996): (10), 296-299]

Alcohol can affect the hypothalamo-pituitary-gonadal axis leading to impotence and sterility by various mechanisms of actions. In this study evaluation of the effect of three herbomineral formulations, alone and as combinations was done in alcohol exposed and normal rats. The preparations used showed beneficial effects of various degrees with respect to the sexual behavior of animals. There was...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 2

pages  183- 210

publication date 2018-01-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023